Diervriendelijke stal

Woudenberg In de rubriek ‘het leven rond de boerderij’ is er een vraag binnen gekomen van een lezer van de LetOp Woudenberg. Melkveehouder Ben van Appeldoorn beantwoordt deze vraag vanuit zijn ervaring op zijn boerderij aan de Moorsterweg in Woudenberg.

De vraag die bij ons binnen kwam: Wat is op dit moment de meest diervriendelijke kippen-varkens-koeienstal van het dorp? Bent u daar tevreden mee? Of is er in de toekomst nog ruimte voor verbetering om het natuurlijk gedrag van de dieren te bevorderen? Wat is daar wat u betreft voor nodig?

De huisvesting van onze landbouwhuisdieren is in één generatie gigantisch verbeterd, voor zowel dier, boer als milieu. Ik zal me beperken tot de melkveehouderij, dat is de houderij waar ik het meest in thuis ben.

Waar in de vorige eeuw de meeste melkkoeien vastgebonden op stal stonden om ze schoon te houden, de mest op te kunnen vangen en ze te kunnen melken, lopen nu vrijwel alle koeien los in een zogenaamde ligboxenstal. Deze stallen hebben zich van goedkoop en laag bij de introductie rond 1970 ontwikkeld tot hoge, ruime gebouwen met veel frisse lucht, daglicht en bewegingsvrijheid voor de koeien. Op dit moment ken ik geen ander type stal dat dezelfde hoeveelheid comfort, veiligheid, vrijheid en hygiëne biedt als de ligboxenstal. De meest diervriendelijke koeienstal van Woudenberg is volgens mij dus een moderne ligboxenstal, gecombineerd met weidegang als het weer dat toelaat.

Ik zal uitleggen waarom. Voor het welzijn van een koe is niet alleen vrijheid of natuurlijk gedrag van belang. Veiligheid en gezondheid zijn ook heel belangrijk. In een ruime ligboxenstal wordt aan al deze aspecten voldaan. Hygiëne is belangrijk om koeien gezond te houden. Een koe produceert ongeveer 100 liter aan mest en urine per dag, en koeien zijn niet zindelijk: ze schijten op de plek waar ze opstaan na het liggen. Om ze toch 24 uur per dag een schoon ligbed aan te kunnen bieden, is de inrichting van de ligboxen precies op maat voor onze koeien. Veel ruimte voor de kop om goed op te kunnen staan, breed genoeg om lekker te liggen maar niet te breed zodat ze erg schuin gaan liggen en staan en vervolgens op hun ligbed poepen. Ook biedt de ligbox een koe bescherming voor de rest van de koppel, elke koppel kent een rangorde en bazige koeien domineren de rest. In een ligbox kunnen ze ongestoord rusten. Het ligbed van deze boxen is bij voorkeur een bak van 20 cm zacht materiaal. Dat kan stro zijn, of zaagsel, of stro gemengd met kalk. Ook gedroogde mest en paardenmest worden wel gebruikt: allemaal zacht en comfortabel.

Zie verder op pagina 8

De vloer van een ligboxenstal moet stroef, vlak en schoon zijn. Dit kan met betonnen roosters, maar ook met vloeren met een combinatie van rubber en beton gerealiseerd worden. Voor de gezondheid van de klauwen is het heel belangrijk dat de vloer goed schoongemaakt wordt, veel boeren hebben daarvoor een mestrobot die elk uur een rondje door de stal maakt en de mest door de roosters schuift. Dit heeft ook als voordeel dat er minder ammoniak vrij komt uit de stal.

Verder moet er 24 uur per dag fris voer en schoon water beschikbaar zijn: ook dat is in een ligboxenstal gegarandeerd: als het voerhek op de ene plek leeg is kunnen de koeien zelf naar een plek lopen waar nog wel voer is. De meeste boeren voeren een maal per 24 uur een hele berg voer voor de hele dag, waarbij ze ook elke dag de restjes die de koeien niet lekker vonden weghalen. Met een shoveltje of aanschuifrobot wordt er voor gezorgd dat de koeien steeds bij hun voer kunnen.

Om de huid te verzorgen zien we ook vrijwel in elke stal een mooie elektrische rugborstel: koeien vinden het heerlijk om hierdoor het losse haar uit hun vacht te laten borstelen, prachtig om te zien.

Al met al is een moderne ligboxenstal de mooiste stal voor onze koeien, natuurlijk gedrag, veiligheid en gezondheid zijn geborgd. Maar het allermooist is toch wel als ze in april weer de wei in gaan: ook daar wordt aan al deze aspecten voldaan, maar zijn we wel erg afhankelijk van het weer. Koeien hebben echt een hekel aan wind, regen en felle zon, ze gaan bij ons op de boerderij ook elke dag vanzelf weer lekker naar binnen, gelukkig maar, want ze moeten ook nog wel gemolken worden, om de melk is het immers uiteindelijk allemaal te doen op onze boerderij.

Ben Apeldoorn, melkveehouder met 120 koeien aan de Moorsterweg in Woudenberg.

Vragen stellen

Heeft u ook een vraag over het leven rond de boerderij, dan kunt u die sturen naar: letopwoudenberg@yahoo.com

Wij zoeken dan een agrariër uit Woudenberg die deze vraag kan beantwoorden.