Column Ellen van der Vlist

Je hoort wel eens; ‘dat is niet van deze tijd!’ Meestal wordt er dan iets ouderwets bedoeld, met een negatieve klank. Modernisering heeft een positieve klank. Ik houd er ook van; wassen met een wasmachine, appen als ik wat later ben en dan een leuk gifje ontvangen, heerlijk. Je voelt het al; niet alles is heerlijk aan deze tijd. Voorheen leefde je je leven zo goed mogelijk, om vervolgens in de hemel te komen. Nu is het leven op zich een doel geworden. Je moet eruit halen wat erin zit. En je moet vooral origineel, goed, authentiek, gelukkig en bijzonder zijn. We hebben de individuele vrijheid opgeëist, want kiezen kunnen we zelf. Maar elke vorm van vrijheid kent ook een verantwoordelijkheid. Want hoe word je een geslaagd persoon? 
Er is keuzestress ontstaan; er is zoveel te kiezen, maar je moet ook nog het juiste kiezen. Als iets toch niet helemaal bij je past heb jij een ‘verkeerde keuze gemaakt’. Verkeerde opleiding, verkeerde baan. De angst om te falen is groot, je hebt een verplichting om succesvol te zijn. Alles is immers mogelijk, er ligt een wereld voor je open! Daarmee hebben we meer tegenstelling gecreëerd; je hebt winnaars en verliezers.

Door zo individueel te kijken, benaderen we iets wat misgaat ook als iemands eigen probleem. Als je zoektocht naar wat bij je past te lang duurt, hoor je al snel bij de verliezers. Iemand met een burn-out kan het niet aan, iemand die eenzaam is heeft een onvermogen om goed contacten te onderhouden, iemand die niet helemaal meekomt op school is minder slim. Maar is dat nu wel eerlijk? Hebben die ‘ziektes’ niet meer te maken met de druk van YOLO (You Only Live Once). We moeten aan zoveel verwachtingen voldoen! En veel van die ‘afwijkingen’ lijken me met de omgeving van doen te hebben. Iets minder hoge eisen, iets meer eigen tempo, iets bredere normen, iets meer begrip, iets meer samen, zou wellicht meer helpend zijn, dan het benadrukken van iemand’s ‘eigen tekort’.

Zelfs wanneer behandeling nodig is voor een probleem is dit individueel gericht. We zien ook dat dat tegen grenzen aan loopt. De sociale omgeving en maatschappelijke invloed is niet uit te vlakken. Als we daar niets aan doen, helpt zo’n individuele behandeling maar ten dele of niet.

Het individueel denken is eigenlijk niet meer van deze tijd. Laten we het wat meer ouderwets benaderen. We hebben allemaal onze talenten, onze? gevoeligheden en ons eigen tempo. Voorheen hadden we meer kinderen en konden die aan onze verschillende verwachtingen voldoen. Laten we proberen dat niet op te leggen aan de 1,57 kinderen die we in deze tijd krijgen. Laten we wat meer sociaal gaan denken en ons afvragen wat we zelf en met onze naasten doen om een probleem te tackelen. En dat is moeilijk! Want we hebben al vanuit decennia geleden geleerd in hokjes en problemen te denken. Laten we oefenen om dat anders te doen, want dat is dus niet meer van deze tijd!

Ellen van der Vlist,
directeur De Kleine Schans