Column Jhony Stalman

Participatie

Participatie: een belangrijk woord in de huidige maatschappij. Maar wat betekent dat nu, participatie, een term die ook de lokale politiek heeft bereikt? Ik zie dat we er best mee worstelen, in meerdere situaties. Een vergelijk: in België doet men ook aan participatie in de politiek, niet onlogisch, want van een gemiddeld Europees land zou je toch mogen verwachten dat men de burgers ook aan het woord laat. Wat opvalt is dat ze daar vaker het woord “burgerbevraging” hanteert. Ik werd door dit woord getriggerd, vooral omdat het een meer realistisch beeld geeft van wat participatie naar mijn mening zou moeten zijn. 

Wat is dan “burgerbevraging”? Men zoekt de burgers op en bevraagt ze op relevante onderwerpen of plannen die hun deel van de maatschappij raken. Gewoon de vraag: “wat vind je ervan” wordt gesteld. De mening van de bevraagde burgers wordt meegenomen in verdere discussies en dialogen, wordt gewaardeerd en gerespecteerd, zonder de garantie dat de mening van iedere bevraagde burger gehonoreerd wordt in de uiteindelijke besluitvorming. Wel wordt de diversiteit aan meningen onderdeel van het debat, wat een verrijking is op de uiteindelijke besluitvorming door de daartoe bevoegde organen. 

Met de term participatie die we in Nederland hanteren, beogen we meestal hetzelfde als in België. Echter, met dit woord participatie ontstaat vaak het subjectieve gevoel, zelfs de verwachting, dat uit dit proces bij besluitvormende partijen de verplichting ontstaat om de verschillende meningen, hoe divers ook, in de uitvoering op te nemen. Hoe onmogelijk deze soms ook uit te voeren zijn: door wet- en regelgeving of andere zwaarwegende factoren. En dat, als je de uitkomsten van het participatieproces uiteindelijk dus niet kunt of wilt meenemen, de participatie daarmee mislukt zou zijn. Door het begrip 

“burgerbevraging” te introduceren, kunnen de verwachtingen vooraf beter worden gekaderd. Ik zeg het niet voor het eerst, maar of je het nu participatie of burgerbevraging noemt, een goed resultaat begint met vooraf helder uit te leggen wat de kaders zijn. Waarover worden burgers gevraagd mee te denken, welke kaders liggen er waaraan de ideeën van burgers moeten voldoen, en hoe ga je de input van burgers uiteindelijk gebruiken? 

Helaas is men in de politiek vaak van mening dat zo het participatieproces wordt ingeperkt. Het is volkomen “free format”. Maar in de praktijk krijgen we zo steeds weer de deksel op de neus; als er in een participatietraject zonder kaders een wens wordt neergelegd door burgers, met de verwachting dat die wens wordt uitgevoerd. En men vervolgens moet “erkennen” dat dit onmogelijk kan, als gevolg van bijvoorbeeld wet- en regelgeving of andere afspraken. Dan is participatie pas echt mislukt!

Geef dan ook gewoon aan wat de (on)mogelijkheden zijn, als je burgers om hun mening vraagt. Als wettelijk vastligt dat de deuren van het gemeentehuis roze moeten zijn, en we gaan vervolgens burgers vragen welke kleur ze graag willen…. Dan schiet participatie zijn doel voorbij!

Jhony Stalman,
Fractievoorzitter VVD