Column Alena Ondrekova

Scheiden doe je niet zomaar. Er is geen recept hoe je het moet doen. Het is een van de meest moeilijke en kwetsbare processen. Dit daagt mij als hulpverlener uit in mijn eigen kunde, inzichten en betrokkenheid. Er zijn altijd minimaal twee verhalen, vaak zijn er kinderen betrokken, is er één partner die al eerder het besluit heeft genomen om te gaan scheiden en de ander die er nog mee moet starten. De wereld van ouders die in een scheiding zitten staat op z’n kop. Er is al zoveel over geschreven, er bestaan tientallen cursussen en begeleidingen. En toch is er ook nog zoveel schaamte, verborgen verdriet en meer zorgen dan mensen in zo’n proces met hun netwerk durven delen. Soms hoor ik mensen zeggen: “Tja, iedereen gaat scheiden, dat is toch ‘mode’, mensen die scheiden zijn te egoïstisch”. Maar klopt dat ook als je er even bij stilstaat? Want het besluit om te scheiden is al een heel proces op zich, dat doe je niet even. Vertellen aan je partner dat je weggaat of vertellen aan je partner dat hij of zij weg moet, hoe doe je dat? Hoe vertel ik dat aan iemand met wie je zoveel jaren verbonden was, aan iemand die ik ooit gezegd heb in goede en slechte tijden te blijven? Hoe vertel je het dan aan de kinderen? Durf je hun pijn en verdriet te zien? Hoe vang je hun pijn op als je zelf door alle overlevingsstrategieën heen moet?

De pijn van de scheiding komt voor beide partijen op een ander moment. Bij de ene partner misschien al bij de scheiding, bij de ander pas als er een nieuwe partner in het spel komt. En soms kan de pijn van binnen zo ondraaglijk zijn of wordt het niet herkend, dat het makkelijker is om boos te worden op je ex-partner, op andere mensen of op de wereld. In je boosheid ben je meer verbonden met je ex-partner dan je zou kunnen denken. Je denkt vaak aan hem/haar, van binnen maakt elke kleine misstap je woedend, je blijft maar malen. Boosheid kan ook de vorm krijgen van negeren of een andere vorm. Dus ja, ben je dan vrij? Wat zien jouw kinderen dan? Want kinderen kijken en voelen, ook al vertel je andere dingen. Ze kopiëren jouw gedrag en dat van je partner. Ze horen de impliciete boodschappen van ouders. En kinderen willen niks liever dan dat de ouders gelukkig zijn. En dan gaan kinderen weer hun eigen manier vinden om met deze situatie en de eigen pijn en verlies om te gaan.

In de scheiding komt veel op je af. Behalve dealen met het loslaten van de vertrouwde partner, het gezin en dus vooral het verleden, is er ook het opgeven van de toekomst – hoe jullie het ooit samen hadden bedacht, het loslaten van toekomstdromen. Laat staan de praktische vragen als: wie gaat waar wonen, hoe ga je financieel verder, welke vrienden blijven of gaan? Alle zorg voor de kinderen in je eentje dragen en dan soms ook gelijk een stiefgezin vormgeven.

Dus tja, is dit een makkelijk proces? Is dit een makkelijke keuze? Een makkelijke weg? Egoïstisch? Maken mensen zomaar even zo’n besluit? Ook al is het moeilijk, het blijft je eigen verantwoordelijkheid om het te verwerken. Volgens onderzoek duurt het tussen 2 en 5 jaar om de scheiding echt te verwerken. Ik denk soms dat een bepaald deel van de verwerking levenslang blijft. Na een tijd kan een kleine herinnering je nog raken. En ja dat mag, het verleden is niet weg maar de toekomst heeft een andere vorm gekregen.

Alena Ondrekova, medewerker Sociaal Team De Kleine Schans