Oorlogsherinneringen

WOUDENBERG Bijna 50 jaar na de Tweede Wereldoorlog schreef Woudenberger Willem van de Lagemaat over een ingrijpende, maar ook spannende periode in zijn leven. In een schriftje noteerde hij de aanloop naar de oorlog en gebeurtenissen in en rondom Woudenberg tijdens de oorlog. Maar ook zijn persoonlijke belevenissen tijdens de laatste oorlogswinter toen hij zich samen met zijn broers aansloot bij het verzet.

Door zijn kinderen is het schriftje waarin de verhalen zijn opgenomen rond het 75-jarig bevrijdingsfeest weer opgemerkt en gelezen. Willem zelf had weinig bekendheid gegeven aan het schriftje. Wilma Noordegraaf – Van de Lagemaat, de jongste dochter, zegt: “na het overlijden van onze moeder kwam het schriftje samen met een foto-album van de reizen van onze ouders naar Zuid-Afrika in de kast te staan. Destijds had ik er – mede door het recente overlijden van onze moeder – geen grote interesse in. Wat ook niet hielp was het moeilijk leesbare handschrift, waardoor ik alleen de eerste bladzijden las, die voornamelijk over feitelijke informatie leken te gaan.”

Bij de latere herlezing bleek het schriftje echter ook heel persoonlijke belevenissen van vader Willem te bevatten. Met name vanaf september 1944 toen Willem zich samen met zijn broers Gerrit en Roel aansloot bij het verzet. Ook moeder Jennie zat bij een verzetsgroep waar zij werkte als koerierster.

Op dinsdagavond 7 maart 2023 werd door Wilma Noordegraaf – Van de Lagemaat, Gerda Mast – Van de Lagemaat en Peter Dorst het boekwerk dat door de familie is gemaakt en waarin de aantekeningen zijn opgenomen, aan voorzitter Dick Veldhuizen van Stichting Oud Woudenberg uitgereikt. Dick Veldhuizen gaf aan het heel mooi te vinden om bij elkaar te zijn. Van het verzet in Leusden en rond het Henschotermeer was veel bekend. Nu is er een ontbrekend puzzelstukje bijgekomen van gebeurtenissen onder de rook van Woudenberg, aan de zuidkant bij de Maarsbergseweg.

Een fragment uit het boekje geeft een goede schets van de situatie waar men mee te maken had:

Het was in de maand maart, ’s morgens om zes uur, toen mijn vader (de vader van Willem dus) naar buiten kwam om te melken. Gerrit en ik schrokken wakker van het roepen van ‘handen omhoog’. Mijn vader wilde nog gaan melken, maar dat hoefde niet meer, zeiden de Duitsers, want de boerderij zou met alles verbrand worden, vanwege de ondergrondse activiteiten.

Willem heeft zijn belevenissen met (een aantal van) zijn kinderen wel gedeeld, maar sommige verhalen in het schriftje waren voor de kinderen ook nieuw. Verder heeft hij, net zoals andere mensen die in de oorlogsjaren veel hebben meegemaakt, daar ook nooit mee te koop gelopen. Vanuit bescheidenheid, maar ook vanwege de herinneringen. De familie geeft aan zelf buiten deze geschreven berichten meer informatie te hebben, maar men heeft er bewust voor gekozen om die niet in het boek op te nemen. Het ging om het geschreven verhaal van Willem.

Het boekwerkje is in een beperkte oplage verschenen en via Stichting Oud Woudenberg verkrijgbaar voor € 20,-- zolang de voorraad strekt. Door een mail aan Oud Woudenberg kan men een exemplaar bestellen (maar op = op), mail@oudwoudenberg.nl.